Атадан қалған асыл мұра

Қазақ ұлттық мәдениетінің ең байырғы, аса құнды салаларының бірі – қолөнері, оның ішінде – ши тоқу. Ши тоқу (орау) – бұрын және қазіргі кезде қазақ халқы мен Орта Азия халықтары арасында кеңінен тараған өнер. Күнделікті тұрмыс пен шаруашылық қажеті үшін тоқылған ши қазірге дейін кеңінен пайдаланылып келеді. Оны киіз үйдің құрамдас бір бөлігі ретінде кереге сыртына тұтуға, сондай-ақ үй ішіндегі ыдыс-аяқ, ошақ басын қоршай қоюға әртүрлі үй шаруашылық мүддесіне кеңінен пайдаланылады. Этно-фестивальде «Ұлытау» тарихи-мәдени және табиғи ұлттық қорық-мұражайының қор сақтаушысы – Бақыткүл Баймағамбетова ұлттық қолөнеріміздің осы бір күрделі саласының қыры мен сырын баяндады. – Қазақ халқының қолөнері саласында ши тоқу, оған боялған түрлі-түсті жүн орап, өрнектеп безендіру ісі ғасырлар бойы қалыптасып келе жатқан ұлттық өнері болып табылады. Ши сырт көрінісіне қарай – ақ ши, ораулы ши, шым ши болып үш топқа бөлінеді. Олардың әрқайсысы өз орнымен әртүрлі мақсатқа пайдаланылады. Атап айтқанда, қабығынан тазартылған ақ ши көбінесе құрт, ірімшік т.б. жаю үшін қолданылатын болса, ұзына бойы әр түсті жүнмен немесе жібекпен оралған шым ши киіз үйдің сәнді жиһаздарының бірі болып табылады. Ал өн бойы тұтас емес, әр жерінен аралатып оралған шиді орама ши немесе ораулы ши деп атайды. Бұл да ши сияқты сәндік жиһаздарының бірі. Халқымыздың шиді үйге тұтынуының тағы бір қажеттілігі – улы жәндіктерден қорғануы. Ши тұтылған үйге шаян, жылан, қарақұрт кіре алмайды. Өйткені шидың сырты жүнмен оралады. Әлгіндей жәндіктер жүнге жоламайды екен, – дейді Бақыткүл Боранбайқызы өз әңгімесінде.