«Отырар» мемлекеттік археологиялық музейқорығы мен «Қор сақтау» ғылыми-зерттеу бөлімі қызметкерлерінің ұйымдастыруымен «Сапар орталығы» туристерге қызмет көрсету орталығында «Отырардағы керамика өндірісі» тақырыбында көрме өтті. Оған өңірдегі музей қызметкерлері мен Жас туристер станциясының мамандары қатысты.
Айта кетейік, Отырар VI-VIII ғасырларда Фараб Сырдарияның орта шеніндегі ірі феодал иелігінің астанасы болған. ІХ-ХІІ ғасырларда аймақтың бас қаласы, ХIII-ХV ғасырларда Қазақстанның оңтүстігіндегі аса ірі қалалардың бірі, ал XVI-XVII ғасырларда қазақ хандығының саяси және экономикалық орталығына айналған. Ал, XVIII ғасырдың орта шенінде қаңырап бос қалып, сол ғасырдың екінші жартысында әбден қирап, төсін жаңбыр шайып, жергілікті тұрғындар «Отырартөбе» деп атап кеткен үйіндіге айналған. Археологиялық қазба жұмыстары кезінде қыш ыдыстар ғана емес, өткен замандарда күнделікті тұрмыста қолданылған өзге де заттар көптеп табылды. Табылған бұл ыдыстарды ас үй жабдықтары (қазан, көзе, қақпақ, таба, таған тұғырықтар), азық-түлікті сақтауға және тасуға арналған жабдықтар (хум, көзе, кұмыра т.б.), сонымен қатар ас ішетін ыдыстар (сапты аяқ, көзе, ыдыс-аяқ) деп бөлуге болады. Қазба барысында археологтың қолына шірімей жететін және ең көп кездесетін, уақыттың тезіне ең шыдамды артефактінің бірі және бірегейі – керамика. «Керамика» – ежелгі гректің «керамос» деген сөзінен шыққан. Ол «саз» деген мағынаны білдіреді. Керамиканың түрлерін оның кезеңдерде өзгеруін танып білу – археологтың міндеті. Керамика пайда болған неолит дәуірінен бастап археологиялық ескерткіштерде кездеседі. Қыш ыдыстарды пайдалану азықтүлік құрамының кеңеюіне, оны даярлау және сақтаудың жақсаруына, сұйық тамақтарды сақтауға мүмкіндік береді. Қорыта айтқанда, құстар мен хайуанаттардың керамикалық мүсіндерінің сәндік үшін ғана салынбай, олардың сол кездегі жергілікті тұрғындардың нанымсенімін білдіретін символдық мәні жайында жоғарыда ескертіп өткен болатынбыз. Әрине, ежелгі діни түсініктер кейінгі ортағасырлық дәуірге баз-баяғы қалпында өзгеріссіз келіп жеткен жоқ. Уақыт өткен сайын бейнеленген хайуанаттар мен құстардың бастапқы символдық мәні жойылып отырған. Қойды киелі санау, әсіресе, Сыр өңірі диқандарының арасында ХХ ғасырдың басына дейін кең етек алған. Қала тұрғындары да киіз үйлерде немесе қаладан сыртқары жерлерде «қошқар ата» мерекесін жиі өткізетін болған. Мұның барлығы да Отырар керамика кәсібінің ежелден келе жатқан дәстүрлі өнер екендігінің бірден-бір айғағы.
