Жыныстық білім беру арқылы репродуктивтіденсаулықты сақтауға арналған Орталық Азияныңжыл сайынғы TartynbaFest 2.0 фестивалінде жетіншімаусымда жастар сарапшылармен серіктесе отырып, өңірде жыныстық ағарту күн тәртібін қалыптастырды.
2022 жылы фестиваль сәтті өткен Бішкек қаласынанАлматы қаласы эстафетаны қабылдап алды. Фестивальсалауатты өмір салтын және жастардың репродуктивтіденсаулығына қатысты зейін мәдениетін насихаттау үшінинклюзивті және интерактивті платформа құру арқылыаймақтағы жастарға жыныстық білім беру арқылырепродуктивті денсаулықтарын қорғауды дамытуғабағытталған. TartynbaFest 2.0 - бұл кез-келген адам тыйымсалынған тақырыптарды еш қымсынбай, тартынбай зерттейалатын, талқылай алатын және пікірлерімен бөлісе алатыналаң.
Алматыдағы фестивальге офлайн түрде 150 адамнанқұралған жастар қауымы қатысты, сонымен қатар, Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан келген мамандар да бар. Қатысушылардың қатарында қоғамдық белсенділер, танымал блогерлер, суретшілер, сондай-ақ дәрігерлер менүкіметтік емес сектор өкілдері де бар. Олар өз білімдерінжергілікті жастармен бөлісіп, жыныстық ағартудың күнтәртібін қалыптастырды, күн тәртібі қызықты, ақпараттықжәне ең бастысы қолжетімді болуы мүмкін екенін дәлелдепайтты.
- Біздің жұмысымыз жыныстық білім беру туралы қоғамдықкөзқарастарды өзгертуге, жыныстық қатынас пенрепродуктивті денсаулықты талқылауға байланысты стигмамен кемсітушілікті азайтуға ықпал етеді. Біз әрбір адам өзтәні мен денсаулығы туралы саналы шешімдер қабылдауүшін қажетті ақпарат пен ресурстарға қол жеткізе алатынқоғам құруға ұмтыламыз, - деп атап өтті Қазақстандықжыныстық және репродуктивті денсаулық жөніндегіҚауымдастықтың (КМПА) жастармен жұмыс жөніндегіүйлестірушісі Сара Канафина.
Қазақстандық қатысушылар үшін фестивальдің өзектілігін2022 жылы "Салауатты ұлт" ұлттық жобасын іске асырушеңберіндегі ҚР ДСМ ҰҚДО-ның "Оқушылардыңденсаулыққа қатысты мінез-құлқы"атты екінші ұлттықзерттеуінің нәтижелері растайды. Елдің 7400-ден астамжасөспірімдеріне жүргізілген зерттеу тоғызыншы сыныпоқушыларының 5,7% - ы жыныстық қатынасқа түскенінжәне қатысушылардың 41% - ы мұны алғаш рет 15 жасындажасағанын айтқан. Жыныстық қатынас тәжірибесі туралыхабарлаған ұлдардың 59,4% - ы және қыздардың 44,4% - ы презервативті қолданғанын атап өткен. Презервативтінемесе жүктіліктің алдын алатын таблеткаларын қолданғанжастардың үлесі 2018 жылмен салыстырғанда 9% - ғатөмендеген.
- Орталық Азия елдерінде ресми кешенді жыныстық ағартуболмаса да, ол қолданыстағы шектеулерден асып түсудежәне бейресми түрде дамуда. Негізгі проблема мектептердежыныстық білімнің болмауында, бұл жасөспірімдер менжастардың денсаулығына, әл-ауқатына және өзін-өзібағалауына кері әсерін тигізуде. Қоғамдағы консерватизмдіескере отырып, біздің өңірдегі белсенділер мен бастамашылтоптар гендерлік, кемсітушілік, зорлық - зомбылық жәнеденсаулық туралы хабардарлықты арттырудыңинновациялық жолдарын табуда, – деп атап өтті іс-шараныұйымдастырушы - КМПА атқарушы директоры ГалинаГребенникова.
Жастар пленарлық сессияларға белсенді қатысып, жыныстық ағартудың өзекті мәселелерін, шеберліксыныптарын, пікірталастарды талқылады. Жыныстық білімберу арқылы репродуктивті денсаулықты қорғаудыңинновациялық тәсілдері жобалардың арнайы көрмесіндеұсынылды. Кез-келген мәселені ашық талқылау, бейресмикездесулерде тәжірибе алмасу да мүмкін болды.
- TartynbaFest тек оқу орны ғана емес, бұл шабыт алу даорны. Біздің мақсатымыз - сапалы жыныстық білім берудіңмаңыздылығы мен қажеттілігі туралы жалпы түсінікқалыптастыру, осы тақырыпқа инклюзивті және ғылыминегізделген тәсілдерді насихаттау, - дейді КМПА жастаржобаларының үйлестірушісі Евгений Власов.
Фестиваль Халықаралық жоспарланған ата-анафедерациясының (IPPFEN) Еуропалық желісі жанындағыОрталық Азия мен Еуропадағы Y-SAFE жастар желісініңжас көшбасшыларына арналған гранттық бағдарламаныңқолдауымен өткізілді.
Фестиваль серіктестері:
- БҰҰ Қазақстандағы халық саласындағы Қоры;
- EpiCCentralAsia – " АИТВ індетін бақылау жөніндегімақсаттарға қол жеткізу және шараларды жалғастыру "("EpiC" жобасы);
- Қырғызстандағы репродуктивті денсаулық альянсы (АРЗ);
- EVOshave - эргономикалық дизайнының арқасында саусақұшымен қырынуды жеңілдететін бірегей унисекс ұстаракомпаниясы.
