Ауызсу – өмірдің негізгі қажеттіліктерінің бірі, оның маңызы адамзат үшін өлшеусіз. Бізге тән болып көрінгенімен, ауызсу тек біздің денсаулығымызды ғана емес, тіршіліктің өзегін қамтамасыз етеді. Әрбір тамшыда мыңдаған жылдар бойы қалыптасқан табиғаттың ғажайып құпиясы, тірі ағзалардың өмір сүруін сақтауға арналған күрделі механизмдер жатыр. Оны бағалау үшін, бәлкім, судың өзегіне терең үңілу керек. Ауызсу сапасы – біздің өміріміздің тағы бір маңызды аспектісі. Өкініштісі, әлемде көптеген аймақтар әлі де таза суға қол жеткізе алмай отыр. Су тапшылығы әлемнің көптеген елдерінде дағдарысқа әкелуде. Бұл мәселе тек қана экологиялық емес, сонымен қатар адам құқықтары мен әлеуметтік әділеттілік мәселесіне де айналуда.
Қазақстанда ауызсу мәселесі тек экологиялық емес, әлеуметтік және экономикалық тұрғыдан да маңызды болып табылады. Таза ауызсуға қол жеткізу тек адамның денсаулығына әсер етіп қана қоймай, қоғамның даму деңгейін де анықтайды. Елімізде ауызсумен қамтамасыз ету мәселесі соңғы жылдары біршама шешілгенімен, әлі де көптеген ауылдық жерлерде бұл сұрақ өзекті болып отыр. Сапалы және жеткілікті мөлшерде ауызсу барлық тұрғындардың негізгі құқығына айналуы тиіс.
Қазіргі таңда Қазақстанда ауызсумен қамтылу деңгейі 93%-ды құрайды, бірақ бұл көрсеткіш тек қалаларда жоғары болса да, ауылды жерлерде ауызсу мәселесі әлі де өзекті болып отыр. Әсіресе, Қызылорда, Маңғыстау, Түркістан және Алматы облыстарында ауызсу жүйелері мен сапасы жөніндегі жағдай күрделі. Әрбір үшінші ауылда су құбыры әлі де жеткізілмеген, бұл тұрғындардың күнделікті өміріне теріс әсер етуде.
Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев ауызсу мәселесіне ерекше назар аударды. Ол «Әрбір қазақстандықтың таза ауызсумен қамтамасыз етілуі – тек денсаулық мәселесі емес, бұл ұлттық әлеуметтік әділдіктің басты белгісі» деп атап өтті. Ел басшысының айтуынша, мемлекет осы бағытта жүйелі жұмыстар атқарып, қаржыландыруды арттыруды жоспарлап отыр. 2025 жылға дейін еліміздің барлық ауылы мен қалаларын таза ауызсумен қамтамасыз ету мақсаты орындалуда. Бұл мәселені шешу үшін мемлекет көптеген жобаларды жүзеге асыруда. 2023-2025 жылдар аралығында ауызсу жүйелерін жаңғыртуға миллиардтаған теңге бөлінген. Бұл қаржы ауылдық жерлердегі тұрғындарға таза су жеткізуге, ескірген инфрақұрылымды жаңартуға және экологиялық тұрғыдан қауіпсіз технологияларды енгізуге жұмсалатын болады. Сонымен қатар, экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін су қорларын қорғауға бағытталған шаралар қолға алынып жатыр.
2022 жылы елімізде 250-ден астам ауыл ауызсумен қамтылды. Бұл қадам ауызсу мәселесінің шешімін табуға бағытталған алғашқы қадамдардың бірі болды. Алдағы уақытта бұл көрсеткіштің артатыны сөзсіз. 2025 жылға дейін елімізде 5 мың шақырымнан астам су құбыры желісі салынады, бұл ауыл тұрғындарына таза ауызсуға қол жеткізуді қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, ауызсу сапасын жақсарту үшін заманауи тазарту жүйелері енгізілуде.
Ауызсу мәселесі Қазақстан үшін тек экологиялық немесе денсаулық сақтау мәселесі ғана емес, бұл – ұлттық стратегиялық міндет. Мемлекеттің осы саладағы шаралары мен халықтың дұрыс шешімдер қабылдауы қоғамның болашақ дамуына үлкен әсерін тигізеді. Таза ауызсуға қол жеткізу қоғамның әлеуметтік әділдігін арттырып, ел тұрғындарының өмір сапасын жақсартады. Осы бағыттағы атқарылып жатқан жұмыстар мен болашақ жобалар елдің даму деңгейін көтеру үшін маңызды қадамдар болып табылады.
Тек бір тамшы судың өзі миллиондаған жылдар бойы қалыптасқан өмір циклдарының мәңгілік символы. Су әрбір адамға тегін, бірақ ол шын мәнінде аса құнды, әрі оны сақтап қалу әрқайсысымыздың міндетіміз. Жердің ұшы-қиырына дейінгі таза ауызсуға қол жеткізу үшін күрес – тек жеке басымыздың ғана емес, келешек ұрпақтардың да игілігі үшін күрес. Суды үнемдеу мен қорғау – барша адамзаттың жауапкершілігі.
Саяжан ҚАЙДАР
