Бүгіндері әлем халқы өзгеріске ұмтылуда. Жаңа ғасыр жаңа мақсат, жаңа мүдделерге жол ашуда. Шикізатқа иек арту келешекте жетістікке бастамауы мүмкін. Себебі жаңа технология жаңаша бетбұрысқа алтын көпір болмақ. Сондықтан дамудың даңғыл жолын таңдаған елдер экономикаларын әртараптандыруға қам жасауда. Бұл жайлы халықаралық сарапшылар да жиі айта бастады. Қазақстан экономикасын әртараптандыру үшін ең алдымен агроөнеркәсіптік кешеннің әлеуетін арттырып, индустрияландыруды және сапалы цифрландыруды жүргізуді қолға алу қажет. Экономикалық қызметті әртараптандыру – ірі фирмалардың, бірлестіктердің, кәсіпорындардың және тұтас салалардың белсенділігін негізгі бизнес шеңберінен тыс ұлғайту, яғни шығарылатын өнімнің басқа түрлерімен салыстырғанда сатудың таза көлеміндегі үлесі барынша жоғары тауарларды өндіру және қызметтерді көрсетуді білдіреді.
Экономиканы әртараптандыру агроөнеркәсіптік кешеннің әлеуетін ашу, тиімді кәсіпорындардың дамуын ынталандыру үшін бизнесті қолдаудың жанама құралдарына көшуді ескере отырып индустрияландыру, сондай-ақ сапалы цифрландыруды жүргізу арқылы іске асырылады.
Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаев бұған дейін экономиканы әртараптандыру ісінде шағын және орта бизнестің де өзіндік рөлі барын атады. Сондай-ақ, Мемлекет басшысы «Әділетті Қазақстанның экономикалық бағдары» атты Жолдауында да халықаралық аренада геосаяси жағдай ақсап тұрған шақта еліміздегі ішкі экономиканы дамыту бойынша бірқатар міндеттерді көрсетті. Президент бұл тұста даму да жоқ емес екенін айтты.
Мәселен, 2022 жылы жалы ішкі өнім көлемі 104 триллион теңгеге жеткен. Бұл тұста 28 миллиард доллар инвестиция тартылған, аталған көрсеткіш рекорд деңгейге жатады. Сыртқы сауда-саттық деңгейі 136 миллиард долларға жетсе, соның ішінде 84 миллиарды экспортқа тең келген. Президент мұндай іргелі жетістіктерге қарамастан, Қазақстан қуатты өнеркәсіптік негіз жасақтай алуы қажет екенін, сонымен қатар, экономиканы өзін-өзі қамтамасыз ететін жағдайға жетуіміз қажет екенін тапсырды. «Біз ел тағдыры үшін айрықша мәні бар бірқатар жобаны жүзеге асыруымыз керек. Экономиканы әртараптандыру бұрынғыдан да маңызды міндетке айналуда», – деп көрсетті Мемлекет басшысы.
Қасым-Жомарт Тоқаев экономиканы әртараптандыру жолында металл өңдеу, мұнай-газ, көмір саласы, ауыр машина жасап шығару, автобөлшектер мен тыңайтқыштар шығару секілді бағыттарды қолға алуды тапсырды. Яғни өңделген өнім шығаратын деңгейге жетудің маңызына тоқталды. Оған қоса Қазақстанның туризм саласын көш ілгерілету, бұл бағытта жобаларды қолға алу экономиканы әртараптандырудағы бағыттардың бірі екенін айтты.
Бүгінде ел экономикасын дамыту, өзін-өзі қамтамасыз ету бойынша мемлекет тарапынан түрлі іс-шаралар атқарылып жатыр. Экономиканы әртараптандыру Қазақстан дамуында драйвер, қозғаушы күш болатыны анық. Экономикалық өсімді еселеп арттыру, дамыту жолында мемлекеттік саясатты соған лайықтау оң, түбегейлі өзгерістер әкеледі.
Қуатты экономика құру үшін де әртараптандырылған, сондай-ақ, инновациялық экономика құрудың, экономика және сауда саласында дипломатияны, қарым-қатынасты белсенді дамытудың, оған қоса теңгерімді аумақтық дамудың маңызы зор. Мұның барлығы Қазақстан экономикасына және бюджетке иек артады. Экономиканы әртараптандырудың өзі бірнеше жылдарға созылған экономикалық реформалардың заңды жалғасы секілді көрінеді. Бұл дегеніміз қара алтын саналатын мұнайға деген тәуелділікті шектеу, мұнай секторынан тыс экономика жасақтау, жалпы әр бағытта даму. Осы тұста бірнеше салаға инвестиция тартудың да маңызы өте зор.
Экономикалық қарым-қатынастың жаңа бағытын құру арқылы әртараптандырылған, инновациялық экономиканы дамытуда түрлі реформалар да іске асырылып келе жатыр. 2024 жылдың басында, алғашқы екі айда экономикалық өсім 4,2 пайызға жеткен болатын. Соның ішінде нақты секторлар бойынша өсім 5,1 пайызды көрсетсе, қызмет көрсету саласында 3,5 пайыз болған. Ел экономикасында көлік және қоймалау, өңдеу өнеркәсібі, құрылыс салалары бойынша өсім тіркелген.
Расында да, экономиканы әртараптандырудағы тағы бір маңызды фактор өңірлерді дамыту болып отыр. Бұл тұста Президент 2029 жылға дейін жалпы ішкі өнім көлемін 450 миллиард долларға дейін көтеруді тапсырды. Өнеркәсібі, ауылшаруашылығы дамыған, жалпы өз ішінен шығатын өнімін жоғары сапаға жеткізген мықты өңірлер экономиканы әртараптандыруда маңызды рөл атқарады.
Экономиканың дамуы – елдің дамуы, әлем елдерімен тең дәреже болуға мүмкіндік. Бұл жолда Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев атап өткен салаларға баса көңіл бөлу, сонымен қатар, экономиканы әртараптандыру, экономикалық реформаларды жүзеге асыру Қазақстан дамуындағы қозғаушы күш болары сөзсіз.
