Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев азаматтық қоғам құру негізгі басымдықтың бірі екенін үнемі айтып келеді. Президент өз Жолдауында, сайлауалды бағдарламаларында бұл мәселенің маңыздылығын айрықша атап өткен еді. Азаматтық қоғамды дамыту, оны іске асыру заман талабы. Азаматтық қоғам құрылмай, мемлекеттің алға басуы да неғайбіл. Қоғамды алға сүйрейтін – адам. Олай болса әр қазақстандық азаматтық қоғамның құрылуына, бекуіне, дамуына атсалысуы тиіс.
Азаматтық қоғам – ол жеке тұлғаның негiзгi құқықтары мен еркiндiктерi заң жүзiнде қамтамасыз етiлетiн және саяси қорғалатын, мемлекеттен тыс қатынастар саласы үйлесiмдi дaмығaн қoғaм. Оны iшкi мемлекеттiк қaтынacтapдың дамуына ықпал жасайтын адамдар топтарының ұйымдасқан әpeкeтi ретiнде де aнықтayғa болады. Қoғaм мүдделерiне бағытталған азаматтық бастама азаматтық қoғaмның маңызды белгiсi болып табылады.
Сонымен бiрге азаматтық қoғaмның дамуына бағытталған түрлi әлеуметтiк топтардың немесе жеке азаматтардың бастамалары (азаматтық бастамалар аталынатын) мемлекет арқылы қабылданады және оны жетiлдiре түceді.
Қазақстанның азаматтық секторының бейнесін жасау үшін «азаматтық қоғамға» анықтама беру маңызды. Азаматтық қоғамды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған тұжырымдамасында азаматтық қоғам – адамға өзінің азаматтық құқықтарын іске асыруға мүмкіндік беретін және қоғам мүшелерінің әртүрлі қажеттілігі мен мүддесін білдіретін мемлекеттік емес қоғамдық қатынастар мен институттар жүйесі делінген. Ұлттық заңнамада «азаматтық сектордың» нақты белгіленген анықтамасы жоқ және бұл ұғым мемлекеттік және коммерциялық секторларды ескере отырып, «коммерциялық емес сектор» немесе «үшінші сектор» анықтамаларының синонимі ретінде пайдаланылады.
Елордада ҚР Азаматтық қоғамды дамытудың 2025 жылға дейінгі тұжырымдамасы таныстырылды. Құжатты ҚР Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі Азаматтық қоғам істері комитетінің төрағасы Әлия Ғалымова таныстырды.
Оның айтуынша, тұжырымдама азаматтық қоғамды қолдау және нығайту, өзекті әлеуметтік міндеттерді шешу, көппартиялылықты дамыту, саяси бәсекелестікті және елдегі пікір алуандығын алға жылжыту шараларын көздейді.
«Тұжырымдама жобасын төрт басымдық бойынша іске асыру болжануда. Бірінші басымдық азаматтық қоғам саласындағы заңнаманы жетілдіру, үкіметтік емес қызметті құқықтық реттеуді жетілдіруге бағытталған 3 міндет пен 9 бастаманы іске асыруды қамтиды. Үкіметтік емес ұйымдарға мемлекеттік қолдау тетіктерін дамыту, волонтерлік және қайырымдылық қызметті, қоғамдық кеңестер қызметін жетілдіру, саяси партияларға қатысты заңнамаларға өзгерістер мен толықтырулар енгізу, БАҚ және медиация институтын жетілдіру тақырыптары көтерілген», – деді Ә. Ғалымова елордада Тұжырымдаманың таныстырылымы барысында.
Бірінші басымдық бойынша, азаматтық қоғам саласындағы 11 заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу жоспарланған. Азаматтық қоғамның негізгі міндеті – жеке адам мен мемлекет арасында делдал болу, әрбір адамның мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету және билік қызметіне қоғамдық бақылауды жүзеге асыру.
Азаматтық қоғамды дамыту бойынша кешенді іс-шаралар жоспарын жүзеге асыру 2020-2030 жылдарға арналған. Бірінші кезең – алғашқы 5 жыл, екінші кезең – екінші 5 жыл. Бүгінгі таңда министрлік алғашқы 5 жылдықта жүзеге асырылатын жақын уақыттағы шаралар кешенін әзірлеуде.
