Ресей президенті Путин ұсынған үштік газ одағынан Өзбекстан бас тартты. Осы елдің энергетика министрі Жорабек Мырзамахмұдов: «Біз ұлттық мүддемізге қарай келіссөз жүргізіп жатырмыз. Энергожелілерімізді өзгенің қолына ұстату арқылы емес, коммерциялық келісімшарттар, сауда-саттық негізінде ынтымақтастық орнатамыз», – деп, Өзбекстанның Ресейдің ығына жығылмайтындығын мәлімдеді. Путиннің баспасөз хатшысы Дмитрий Песков: «Ұсыныста саяси талапқа айырбасталатын газ туралы ештеңе жоқ. Әңгіме энергетика саласындағы үйлестірілім туралы болып отыр. Одақ идеясы транспорттық логистика бойынша әрекеттерді келісуді, ішкі сұраныстарды қанағаттандыруды көздейді. Және әр ел коммерциялық пайдасын көздеп, өз ресурстарын сата бермек», – деп, мәселенің тігісін жатқызуға тырысты.
Ал, отандық экономист Мақсат Сералы: «Бұл одақ Ресейді қазіргі санкциялардан құтқару үшін ұсынылғандай. Себебі Ресейдің газын Еуропа тұтынбайтын болды. Путиннің түпкі ойы – Қазақстан және Өзбекстанмен одақ құрып, сол арқылы Еуропаға қайта газ тасымалдау. Өзбекстан содан бас тартып жатыр. Ол өзін ішкі нарықта газбен қамтамасыз ете алады. Ресей оған газын бермейді, құбырын жүргізбейді. Бұл одақ жүзеге асса, Өзбекстанның да санкцияға ілігуі ғажап емес. Қазіргі таңда Ресеймен ешкім ешқандай одақ құрғысы келмейді. Өзбекстан өз нарығын қолдап, қорғағысы келеді. Одақ құрылса, үш мемлекеттің газ қорын есептеп, «кімнің газ қоры көп, соған үстемдік берейік» деген талап қойылады. Еуразиялық одақ бұған айқын мысал бола алады. Бұл жерде Қазақстан мен Өзбекстанның автоматты түрде ұтылатыны түсінікті. Тағы да өзге мемлекеттің мүддесіне жұмыс жасауға тура келеді. Сондықтан бізге өз энергетикалық жүйемізді дамытып, барымызды игеріп алсақ, қазіргі таңда сол жеткілікті. Үш мемлекеттің бірі бас тартқан соң, Қазақстан да оған бара қоймас. Одақ болуы үшін кемі үш мемлекет болуы тиіс. Ресей мен Қазақстан арасындағы газ жүйесі өз алдына дамып келеді. Бұл үшін одақ құрып, төраға сайлаудың қажеті жоқ. Мұны келісімшарттармен де реттеуге болады», – дейді.
Еске салсақ, бұған дейін Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевпен кездесу барысында Владимир Путин Ресейдің, Қазақстан мен Өзбекстанның басын қосатын үштік газ одағы идеясын көтерген болатын. Бұл үштік одақ туралы ұсыныс Астанаға да қолай келмегені анық. Айталық, 30 қарашада Қазақстанның сыртқы істер министрінің орынбасары Роман Василенко: «Бұл ұсынысты талқылауға әлі ерте. Себебі бұл жай ғана идея. Қазақстан санкцияны айналып өту үшін өз аумағын пайдалануға рұқсат бермейді. Анығында, санкциядан жалтару үшін өз жерін саудаға салмайды. Бұл – Қазақстанның қағидатты ұстанымы», – деп мәлімдеген-ді.
