31 наурыз күні Астана төріндегі «Ақорда» резиденциясында Қазақстанға ресми сапармен келген Словения Президенті Наташа Пирц-Мусарды салтанатты қарсы алу рәсімі өтті. Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев қазақы қонақжайлықпен шетелдік қонағына ерекше ілтипат көрсетті.
Сый-құрметтерден кейін Президенттер бір-біріне делегация мүшелерін таныстырды. Емен-жарқын жүздесулерден кейін Құрмет қарауылының бастығы рапорт беріп, Қазақстан мен Словенияның мемлекеттік әнұрандары шырқалды. Салтанатты рәсімнен кейін мемлекет басшылары келіссөз залына барды.
Қасым-Жомарт Тоқаев мәртебелі мейманға ризашылығын білдіріп, оның сапары Қазақстан-Словения серіктестігін тереңдетуге септігін тигізіп, кең мүмкіндіктерге жол ашатынын айтты.
– Словениямен тығыз ынтымақтастық құруға ниеттіміз. Бұл анық. Президент ретінде өзара мүддемізге сай келетін барлық саладағы байланысты нығайтуға күш-жігерімді саламын. Біз Словенияны Қазақстанның Балқан түбегіндегі негізгі және өте маңызды серіктестерінің бірі ретінде қарастырамыз. Сіздің елдің бизнес өкілдеріне және Үкіметіңізге бірқатар ұтымды жоба ұсына аламыз, – деді Мемлекет басшысы.
Президенттің айтуынша, Словенияның Қазақстан экономикасына салған тікелей инвестициясының көлемі 200 миллион долларға жуықтады. Еліміздегі фармацевтика, машина жасау, телекоммуникация және жаңартылатын энергия көздері салаларында Словения капиталының үлесі бар 19 компания кәсібін табысты жүргізіп келеді. Бұдан бөлек, Қазақстан мен Словенияның көлік-логистика, цифрландыру және инновация, денсаулық сақтау, туризм бағыттарында өзара серіктестікті арттыруға әлеуеті зор.
Словения Президенті өзіне және делегациясына қонақжайлық танытқаны үшін Қасым-Жомарт Тоқаевқа шынайы ризашылығын жеткізді.
– Дипломатиялық қарым-қатынас орнаған 33 жыл ішінде екі ел арасында бірде-бір шешілмеген мәселе болған емес. Мұның экономикалық ынтымақтастықты кеңейтуге, өркендетуге мол мүмкіндік беретінін дұрыс атап өттіңіз. Сондықтан өзіммен бірге бизнес өкілдерінің үлкен делегациясын алып келдім. Олар қазақстандық әріптестермен бірге серіктестікті ілгерілетуге қатысты бағыттарды талқылап жатыр. Экономикалық ықпалдастығымыз артып келеді. Дегенмен бұдан да зор жетістіктерге жетеміз деп ойлаймын. Президенттер мен саясаткерлер арасындағы байланыстар әрқашан болашаққа бағдарланады. Өйткені саясаткерлер бизнестің көкжиегін кеңейтеді, – деді Наташа Пирц-Мусар» деп жазды https://akorda.kz/kz/ сайты.
Сондай-ақ келіссөз барысында тараптар жаһандық және өңірлік күн тәртібіндегі өзекті мәселелер бойынша жан-жақты пікір алмасты.
Қасым-Жомарт Тоқаев пен Наташа Пирц-Мусар екі елдің ресми делегация мүшелерінің қатысуымен кеңейтілген құрамда да келіссөз өткізді.
Мемлекет басшысы Наташа Пирц-Мусар бастаған делегацияға құрмет көрсетіп, Қазақстанның Еуропадағы уақыт сынынан өткен сенімді серіктесі Словениямен өзара тиімді ынтымақтастықты дамытуға бейіл екенін растады.
БАҚ өкілдері үшін өткізілген брифингте Мемлекет басшысы өзінің шақыруын қабыл алып, Қазақстанға алғаш рет ресми сапармен келген Наташа Пирц-Мусарға ризашылығын білдірді. Президенттің айтуынша, Словения – Қазақстанның Еуропа Одағындағы маңызды серіктесі әрі екі елдің қарым-қатынасы достық және өзара сыйластық рухында нығайып келеді. Оның айқын дәлелі – былтыр Любляна қаласында Қазақстан Елшілігінің ашылуы.
– Мен мұны ықпалдастығымызды дамыту жолындағы маңызды қадам деп санаймын. Қазақстан екі ел арасындағы достықты одан әрі тереңдетуге мүдделі. Сондықтан бұл сапардың мән-маңызы айрықша. Біз бүгін құрметті Президент Пирц-Мусар ханыммен мазмұнды әрі жемісті келіссөз жүргіздік. Қазақ-словен ынтымақтастығының аясын кеңейту жолын талқыладық. Нақты уағдаластықтарға қол жеткіздік. Бірлескен мәлімдеме қабылдадық. Сондай-ақ бүгін бірқатар Үкіметаралық және мекемеаралық келісім жасалды. Соның ішінде денсаулық сақтау, туризм, білім беру салаларына қатысты маңызды құжаттар бар. Бұл келісімдерді тиімді іске асыру арқылы екі елдің ынтымақтастығын жандандыра түсеміз деп сенемін, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Президенттер екіжақты сауда-экономикалық және инвестициялық байланыстарды арттыруға келісті. Қазір қос мемлекет фармацевтика, жаңартылатын энергия, инженерия, телекоммуникация бағыттарында маңызды жобаларды жүзеге асырып жатыр. Мемлекет басшысы елімізде осы салаларда 20-ға жуық словен компаниясы табысты жұмыс істеп жатқанына тоқталып, экономикалық байланыстардың ауқымын одан әрі кеңейтудің маңызын атап өтті.
– Тау-кен, жасыл энергетика, атом өнеркәсібі, цифрландыру және инновация, денсаулық сақтау, туризм салаларында тың жобаларды жүзеге асыруға келістік. Қолда бар мүмкіндікті тиімді пайдалану үшін Үкіметаралық комиссияның жұмысын жандандырып, оның қызметін жаңа деңгейге көтеруге шақырдым. Екі ел бизнес өкілдерінің байланысын тереңдету – маңызды міндеттің бірі. Осыған орай, «Қазақстан – Словения» іскерлік кеңесін құру мәселесін талқыладық. Елімізге Словенияның ірі кәсіпкерлері де келді. Ертең олардың қатысуымен бизнес-форум өтеді. Бұл іс-шара осы бағыттағы жұмысты күшейтуге ықпал етеді деп ойлаймын, – деді Қазақстан Президенті.
Екі ел басшылары көлік-логистика саласындағы байланыс аясын кеңейту мәселесін де талқылады. Атап айтқанда, Транскаспий халықаралық көлік дәлізі жобасына Словенияның «Лука Копер» теңіз портын қатыстыру жөнінде ортақ пікірге келді. Өзара алыс-берістің көлемін арттыру үшін Президенттер құзырлы органдарға нақты шаралар қабылдау туралы тапсырма берді. Сондай-ақ Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстанның су ресурстарын басқару ісінде словен тарапының озық тәжірибесін зерделеп, бірлесе жұмыс істеуге дайын екенін жеткізді.
Бұдан бөлек, тараптар мәдени-гуманитарлық ықпалдастық жайында да пікір алмасты.
– Білім, ғылым және мәдениет салаларындағы қарым-қатынасты жандандыруға мол мүмкіндік бар. Жалпы Словенияның білім беру жүйесі дүние жүзінде озық жүйе ретінде мойындалған. Сондықтан біз екі ел университеттері арасында байланыс орнатуға мүдделіміз. Қазақстан Словенияның жоғары оқу орындарымен және зерттеу орталықтарымен ынтымақтастықты нығайтуға дайын, – деді Мемлекет басшысы.
Тараптар халықаралық және аймақтық өзекті мәселелерді талқылап, ұстанымдарының ортақ екенін жеткізді.
– Қазіргі геосаяси жағдай өте күрделі. Президент Пирц-Мусар екеуіміз әлемдегі қақтығыстарды Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысы мен халықаралық құқық қағидаттарына сай бейбіт жолмен шешу қажет екенін құптадық. Көпжақты құрылымдар аясындағы ықпалдастықты одан әрі күшейтуге мүдделі екенімізді растадық. Алматыда Орталық Азия мен Ауғанстан үшін Орнықты даму мақсаттары жөніндегі Біріккен Ұлттар Ұйымының аймақтық орталығын ашу туралы бастаманы қолдаған Словения тарапына ризашылығымды білдіремін. Жалпы бүгінгі келіссөздер жемісті болды деп күмәнсіз айтуға болады. Осы сапардың нәтижесінде қазақ-словен ықпалдастығы нығайып, жаңа деңгейге көтеріледі деп сенемін. Бірлескен күш-жігеріміздің арқасында біз ортақ мақсаттарға қол жеткіземіз, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Наташа Пирц-Мусар Словения тарапының барлық бағыт бойынша екіжақты ынтымақтастықты нығайтуға дайын екенін мәлімдеді.
– Бүгінгі кездесулер, жалпы бұл сапар Словения мен Қазақстан арасындағы қарым-қатынастың жаңа парағын ашады деп ойлаймын. Екі ел де өзара түсіністік пен құрметке негізделген халықаралық құқық, орнықты даму мен серіктестік қағидаттарын қолдайды. Мен бұған ризамын. Келешекте де осы бағытта жұмыс істей беретінімізге сенімдімін, – деді Словения Президенті.
Бұл кездесулердің бәсін арттырған бір оқиға, ол Димаш Құдайбергеннің Словения Президенті Наташа Пирц-Мусар алдында ән салып, мәртебелі мейманды өнерімен тәнті етуі.
– Шағын құрамдағы келіссөз барысында Наташа Пирц-Мусар Қасым-Жомарт Тоқаевқа Димаш Құдайбергеннің жанкүйері екенін айтты. Мемлекет басшысы мәртебелі мейманды салтанатты қабылдау барысында оның кумирі өнер көрсететіндігін айтып қуантты. Словения Президентінің қуанғаны соншалық, бірнеше мәрте қайталап сұраған.
Қабылдау барысында Пирц-Мусар Димаштың қолын қысып, бұған дейін оның концертінде болғанын айтты. Димаш бұл жайында естігенін, мұндай ізетке сүйсінгенін атап өтті.
Ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин Қазақстан мен Словенияның қарым-қатынасына орай пікір білдірді.
– Жалпы айтқанда, қазіргі уақытта мақтанарлық ештеңе жоқ. Себебі біздің тауар айналымымыз өте төмен – 106 млн доллар. Экспортымыздың ішінде фанера және титан бар. Ал импорт – дәрі-дәрмек пен вакциналар. Бірақ, қызметтерді дамыту келешегі бар. Оларда да, бізде де ІТ саласы, жасанды интеллект саласы Еуропаның басқа елдерімен салыстырғанда өте жоғары дамып келеді. Екінші – көлік-логистика. Себебі, Слования Еуропаның кіре берісінде орналасқан. Үшінші – туризм. Минералды өте танымал курорттары бар. Қазақстандықтар өте жақсы көреді, жиі барады, – деді Серік Жұманғарин Ақордада БАҚ өкілдерінің сауалына орай.
Вице-премьердің атап өтуінше, Қазақстан мен Словения қарым-қатынасы жаман емес.
– Жақында Үкіметарлық комиссия отырысы жоспарланған, мамырда болады. Сонда шешімін табатын біраз мәселе бар. Біз өз тарапымыздан Қазақстаннан Словенияға экспорттауға болатын әлеуетті тауарлар тізімін бердік. Олар да бізге беріп жатыр. Екі ел арасында іскерлік кеңесін құру жоспарланған, – деді ол.
Дайындаған – Нағашыбай ҚАБЫЛБЕК
